یکی از دلایل شکست ناپلئون

کتاب‌های تاریخ می‌گویند ارتش ناپلئون پس از رسیدن به مسکو در سال 1812 مقهور زمستان روسیه شد و سپس بر اثر گرسنگی، زخمهای جنگ و ضعف روحیه هنگام بازگشت به فرانسه به کلی از پای درآمد. اما دانشمندان می‌گویند حقیقت چیز دیگری است که اصلا شاعرانه و لطیف نیست: بزرگترین دشمن ارتش بزرگ ناپلئون شپش بود. گروهی به رهبری دیدیه رائول از مرکز ملی تحقیقات علمی فرانسه بقایای سربازان ناپلئون را که در گوری دسته جمعی در ویلینوس، پایتخت لیتوانی، در 800 کیلومتری غرب مسکو، به خاک سپرده شده بودند، بررسی کردند. نمونه‌های خاک، لباس و دندان‌های سربازان نشان می‌دهد بیش از 30 درصد آنان بر اثر تب میکربی که شپش ناقل آن است،‌ مرده‌اند. انگلی که باعث این تب می‌شود در جبهه غرب در جنگ جهانی اول نیز تلفات بسیاری گرفت. شواهد از بقایای شپش‌ها که در گور دسته جمعی وجود داشت و در لباس‌های سربازان وجود داشت. به علاوه در 10 دندان، از 35 دندانی که آزمایش شدند، نشانه‌های تب میکربی خاص شپش وجود داشت. حاصل این تحقیق در شماره ژانویه نشریه بیماری‌های عفونی چاپ شده است. در این گور دسته جمعی، که در سال 2001 کشف شد، بقایای صدها نظامی تحت فرمان ناپلئون که در حال فرار از روسیه بودند، پیدا شد.