در کشورهایی که توسعه علمی را به عنوان بستری برای رشد و پیشرفت همه جانبه ارزیابی می کنند، ضرورت وجود نهادهایی که نقش رهبری در عرصه دانش را داشته باشند، کاملا بدیهی است. وجود چنین نهادهایی در کشورهای گوناگون متفاوت است.در کشورهایی مانند ایران که پس از یک دوره افول علمی تاریخی بار دیگر سعی در باز آرایی توان علمی خود دارند، وجود این نهادها شاید بیش از نقاط دیگر اصلاح شود.ویژگی بارز این نهادها اداره آنها از سوی افراد برجسته علمی و مدیران علمی است که علاوه بر حمایت از فعالیت های علمی که در کشور انجام می شود با دیدی وسیع تر نیازهای پیش روی جامعه خود و افقهای آینده را می بینند و راهکارهایی را برای گسترش و پیش برد اهداف خود و سطح علمی جامعه ارائه می دهند.برای طراحی و اجرایی کردن این گروههای پیشرو عملا فرصتی برای سعی و خطا وجود ندارد و باید از الگوهای موجود در گوشه و کنار جهان استفاده کرد.کشور ما بویژه با دارا بودن جامعه جوان گسترده و مواجه بودن با پدیده فرار مغزها و از سوی دیگر با توجه به عقب ماندگی های تاریخی چند سده اخیر به طور جدی نیازمند چنین نهادهایی است.این نهادها می توانند با بررسی دقیق وضع موجود جامعه ایران امروز و نگاه به نیازهای آینده ای که پیش روی ماست بهترین و سریع ترین راه ممکن را برای رشد علوم و نهادینه کردن آن در جامعه بردارند.یکی از مراکز فعالی که در این زمینه می تواند مورد توجه قرار گیرد، نهاد موسوم به بنیاد ملی علوم در ایالات متحده امریکاست.این نهاد که به نام اختصاری NSFاز آن یاد می شود، در 1950سال از سوی کنگره این کشور به عنوان نهادی برای رشد دانش تاسیس شد و بودجه ای معادل سالانه 5/5 میلیارد دلار برای آن در نظر گرفته شد.بالا بودن این بودجه نشان از اهمیت فوق العاده ای است که این نهاد در فرآیند فعالیت های علمی امریکا به عنوان کشوری که بیشترین تولید مقالات علمی را دارد ، به عهده گرفته است.یکی از اهداف اصلی این نهاد حکایت از مردم و ایده های نوین آنان است که به همین جهت از سوی برخی محققان به این مرکز صفت محلی که کشفیات از آن آغاز می شود اهدا شده است.تحقیقاتی که از سوی این مرکز مورد حمایت قرار می گیرند، در رشته های گوناگون را از پزشکی و ریاضیات و فیزیک و شیمی تا فناوری های نوین مهندسی در بر می گیرد.طی چند دهه گذشته ، تحقیقات موردحکایت این مرکز توانسته اند بیش از 160جایزه نوبل را در رشته های گوناگون از آن خود کنند.این نهاد در عین حال برای تحقیقات و پروژه هایی که از سوی هیات علمی آن ضروری و کارآمد تشخیص داده شود ابزارهای تحقیقاتی لازم را فراهم می کند. در بسیاری از این تحقیقات هزینه این ابزارها به حدی بالاست که گروههای تحقیقاتی از پرداخت آن عاجزند.هزینه ای مانند استفاده از رادیو تلسکوپ های غول پیکر یا ابزارهای اپتیکی پیشرفته.به هر حال خروجی بالای مقالات علمی که در این مرکز انجام شده است نشان دهنده نقشی است که این نهاد در تولید علم جهانی دارد و می تواند مورد توجه مراکز تصمیم گیری کشورمان نیز قرار گیرد.این مرکز در پایگاهی اینترنتی به نشانی http://www.nsf.gov مجموعه ای از اطلاعات و داده های علمی را در کنار آخرین اخبار علمی مهم و تایید شده در اختیار علاقه مندان قرار می دهد و در بخش دیگری از این سایت اطلاعات جامعی در خصوص نهاد و فعالیت های علمی و پژوهشی آن و چگونگی ارتباط با محققان و بقیه مردم در اختیار علاقه مندان قرار می گیرد.ساختار سایت به گونه ای است که علاوه بر کاربران حرفه ای و اعضای سایت که کد ورودی ویژه خود را در اختیار دارند، برای مردم و مراجعان عادی نیز کارآمد و سودمند خواهد بود.انتشارات ، جوایز، داده ها و تازه های کشفیات جهان نیز بخشهای دیگر این سایت را تشکیل می دهد که می تواند مورد استفاده علاقه مندان ایرانی مراجعه کننده به این سایت قرار گیرد.به هرحال ، برای آشنایی با یکی از مهمترین مراکز تولید علم جهان بد نیست به این سایت سری بزنید. |